ملاحظات تجویز سمعک در بیماران سن اواخر سالمندی (از ۸۶ سالگی به بعد)
۸۵ سالگی و بالاتر، سنی است که به طور قراردادی اواخر سالمندی نام دارد. در این سن به علت پیری سلول‌های بدن و اختلالات عملکردی که در اکثر اعضای بدن اتفاق می‌افتد، سیستم‌های بینائی، شنوایی، حرکتی، قلب و عروق، کلیه و مهم‌تر از همه مغز و راه‌های عصبی مربوطه، دچار نقایصی می‌شوند که عمدتا قابل برگشت نیستند.
افت شنوایی در بیش از ۵۰ درصد سالمندانِ این سن، شایع است. ضعف بینائی و کاهش توانایی بیماران در انجام حرکات ظریف با دست‌ها، امکان تجویز سمعک‌های ظریف و کوچک را سلب می‌کند.
مغز این بیماران، پس از سن ۸۵ سالگی حدود ۲۰ درصد وزن خود را از دست می‌دهد که علت آن از بین رفتن سلول‌های عصبی است. آسیب به هیپوکامپ که مرکز حافظه در مغز می‌باشد موجب اختلال حافظه شده، و کاهش دریافت‌های حسی از سیستم‌های شنوایی و بینائی موجب کاهش عملکرد پردازش مغز می‌شود و زمینه را برای دمانس (فراموشی) و آلزایمر فراهم می‌کند.
افزایش غلظت خون و اختلال در تغذیه و خونرسانی به گوش و از بین رفتن سلول‌های حسی در حلزون شنوایی هم کم‌شنوایی پیشرونده‌ای را موجب می‌شود که در صورت عدم تقویت و عدم استفاده از سمعک، از علل تسریع شروع علائم آلزایمر به حساب می‌آید.
کم‌شنوایی، وزوز گوش (در اکثر کم‌شنوایان سالمند به علت آسیب پیشرونده‌ی حلزونی و عصبی که در مغز اتفاق می‌افتد) موجب گوشه‌گیری، افسردگی، اختلالات خلقی، ترس، ناامیدی و … در سالمندان می‌شود.
بسیاری از سالمندان در این سن آرزوی خوب شنیدنِ صدای اطرافیان و حتی صدای تلویزیون یا رادیوی خود را دارند(چون اکثر اوقات خود را، با تلویزیون یا رادیو می‌گذرانند) ولی به علت کم‌شنواییِ مزمن و تنبلی عصب شنوایی، امکان خوب شنیدن را ندارند.
کاهش امید به زندگی، مشکلات مالی، تنهایی و ترس از ناتوانی در استفاده و نگهداری درست از سمعک، باعث بی علاقگی سالمندان در تهیه و استفاده از سمعک می‌شود.
《 تجویز سمعک هوشمند با کیفیت، زندگی این بیماران را متحول خواهد کرد و کیفیت زندگی اجتماعی آن‌ها را به میزان قابل توجهی بهبود خواهد داد.》
■ انجام آزمایش‌های کامل شنوایی شامل ادیومتری و آزمایش‌های درک گفتاری، عملکرد حلزونی (OAE) و عملکرد گوش میانی (تمپانومتری و رفلکس اکوستیک) کاملا ضروری است.
– با توجه به اینکه مهارت‌های ظریف دست‌ها در این سن کاهش یافته و بینایی هم دچار ضعف می‌شود، عمده‌ی تجویز سمعک‌ها در این سن، سمعک‌های پشت گوشی است. سمعک‌های پشت گوشی به علت درشت‌تر بودن باتری، برای استفاده راحت‌تر هستند و چون دارای میکروفون‌های جهت‌دار هوشمند هستند، کیفیت شنوایی سه بُعدی بهتری را برای سالمندان فراهم می‌کنند.
– تجویز سمعک حتما به صورت دو گوشی است تا راه‌های شنیداری هر دو نیمکره مغز فعال شوند. استفاده‌ی دوگوشی از سمعک، درک شنوایی را به خوبی بهبود می‌بخشد.
– چون کم‌شنوایی در این سن کاملا پیشرونده است، باید در زمینه رزرو نگهداشتن قدرت (گین) سمعک برای افت‌های شنیداری آتی، ملاحظه لازم انجام شود.
– اگر تنبلی عصب شنوایی در بیمار محرز و درک شنوایی او کاهش یافته باشد، تجویز سمعک‌های هوشمند وایرلس رده بالا به خوبی کمک کننده خواهد بود.
◀️ در این دوره سنی به علت آسیب پیشرونده‌ی سریع در حلزون، اعصاب محیطی و مرکزی شنوایی، کیفیت و کمیت شنوایی بیماران در حال افت می‌باشد. بدین معنی که شیب کاهش یافتن شنوایی، سریع تر و کیفیت درک و پردازش شنوایی در بدترین حالت ممکن است. لذا چکاپ دوره‌ای شنوایی بیمار کاملا ضروری است و اگر در حین چکاپ تغییر مهمی مشاهده شد، باید آزمایش شنوایی مجددا ۶ ماه بعد تکرار شود.
■ اگر افت شنوایی بیمار تایید شود، باید سمعک‌ها توسط متخصص شنوایی تنظیم شوند و خروجی آن‌ها توسط دستگاه HIT ثبت شود.
■ هر زمانی که بیمار احساس کند که مثل گذشته با سمعک‌هایش نمی‌شنود یا خوب درک نمی‌کند و یا اطرافیانِ او چنین احساسی داشته باشند، باید به متخصص شنوایی خود مراجعه کند. شاید لازم باشد سمعک‌ها بررسی و یا سرویس شوند و یا شنوایی بیمار مجددا ارزیابی شود.
■ اگر بیمار مبتلا به وزوز گوش هم می‌باشد، فعال‌سازی مدار مربوط به سرکوب وزوز هم مورد توجه قرار گیرد.
■ ارتباط دائمی و دوره‌ای مرتب با متخصص شنوایی و چک کردن عملکرد سمعک، سلامت قالب و چک کردن افت شنوایی بیمار می‌تواند در بهره‌وری بهتر سمعک بیمار، نقش داشته باشد و به درک بهتر گفتار بیمار کمک کند.
◀️ در این دوره سنی، بیمار در شرایط بدنی و ذهنی است که حتما نیاز دارد یکی از اطرافیان یا فرزندان یا پرستار او مسئولیت نگهداری، چک‌آپ و عیب‌یابی سمعک را بپذیرد. این شخص باید در جلسه تحویل سمعک حضور داشته باشد و مطالب آموزشی سمعک را فرا گیرد یا ضبط کند.
۱. استفاده از سمعک برای این بیماران طی دو ماه اولیه فقط در محیط‌های آرام مجاز است و پس از آن می‌توانند در محیط‌های شلوغ هم استفاده کنند. برای شروع استفاده از سمعک‌ها، بهتر است در دو هفته اول فقط یکی از سمعک‌ها استفاده شود. بدین صورت که در یک روز فقط گوش راست و روز بعد فقط گوش چپ استفاده شود. بدین ترتیب سیستم شنیداری برای شنیدن با سمعک تربیت می‌شود. از ابتدای هفته سوم هر دو سمعک با هم استفاده شوند و هر زمان بیمار از صدای سمعک خسته شد، یکی از سمعک‌ها را به مدت ۲ تا ۳ ساعت از گوش بیرون بیاورد (و البته دوباره استفاده کند)
۲. شب‌ها حتما سمعک‌ها در ظرف محتوی قرص رطوبت گیر گذاشته شوند.
۳. هنگام گذاشتن سمعک‌ها در داخل مجرای گوش یا بیرون آوردن سمعک‌ها از گوش، زیر پای بیمار فرش یا موکت باشد تا اگر سمعک‌ها افتاد، آسیب نبیند.
۴. ترشح جرم در این سنین بیشتر است و غلظت آن هم بیشتر بوده و معمولا در استفاده از سمعک اشکال ایجاد می‌کند. هر ۶ ماه یکبار معاینه انجام گیرد تا در صورت لزوم، پاکسازی جرم گوش توسط متخصص گوش و حلق و بینی انجام شود.
۵. در صورت پُرمویی مجرای گوش، استفاده از موزن گوش به طور هفتگی انجام شود.
۶. قالب سمعک‌ها به وسیله اسپری ضدعفونی قالب روزانه ضدعفونی شوند.
۷. سمعک‌ها با دست خشک و تمیز روشن و خاموش شوند یا داخل گوش گذاشته یا بیرون آورده شوند.
۸. اگر به علت کاهش وزن بیمار یا قدیمی بودن قالب و گشادی مجرای گوش، سمعک‌ها در داخل گوش شُل شوند باید با مراجعه به متخصص شنوایی، قالب‌ها را عوض کرد.
۹. استفاده‌ی مرتب از تلویزیون و محرکات صوتی کلام‌دار و بی‌کلام، موجب تحریک سیستم شنوایی و حفظ عمکرد حسی و درکی سیستم شنوایی می‌شود. حداقل روزی ۴ تا ۵ ساعت بیمار با سمعک تلویزیون ببیند، موسیقی گوش کند و … .
برای کسب نتیجه بهتر و حداکثر وضوح شنیداری برای دیدن تلویزیون، بهتر است دستگاه استریمر تلویزیون تهیه شود و استفاده از آن به پرستار یا فرزندان بیمار آموزش داده شود.
